Bab 15 Vektor

4.5 Vektor dalam Satah Cartes
1.      Vektor unit mempunyai magnitud satu unit.
2.      Vektor i ˜  ialah vektor unit ke arah positif paksi-x.
Vektor j ˜  ialah vektor unit ke arah positif paksi-y.
3.    Suatu vektor dalam satah Cartes boleh ditulis dalam bentuk x i ˜ +y j ˜  atau vektor lajur ( x y ). 
4.      Magnitud bagi vektor unit ialah | i ˜ |=| j ˜ |=1. 
5.      Magnitud bagi vektor OA =x i ˜ +y j ˜  diberi oleh | OA |= x 2 + y 2 .


Contoh 1:
Jika r ˜ =k i ˜ 8 j ˜  dan | r ˜ |=10, cari nilai k. Tentukan vektor unit dalam arah r ˜  bagi setiap nilai k.

Penyelesaian:
Diberi  | r ˜ | = 10 x 2 + y 2 = 10 k 2 + ( 8 ) 2 = 10 k 2 + 64 = 100 k = ± 6

Vektor unit,  r ˜ ^ = x i ˜ +y j ˜ x 2 + y 2 Apabila k=6,                         Apabila k=6 r ˜ ^ = 6 i ˜ 8 j ˜ 10 = 3 i ˜ 4 j ˜ 5              r ˜ ^ = 6 i ˜ 8 j ˜ 10 = 3 i ˜ 4 j ˜ 5 r ˜ ^ = 1 5 ( 3 i ˜ 4 j ˜ )                        r ˜ ^ = 1 5 ( 3 i ˜ 4 j ˜ )


Contoh 2:
Diberi bahawa a ˜ =( 6 3 ) dan  b ˜ =( 3 7 ). 
(a) Cari b ˜ a ˜  dan | b ˜ a ˜ |.  
(b) Seterusnya, cari vektor unit dalam arah b ˜ a ˜  .

Penyelesaian:
(a)
b ˜ a ˜ =( 3 7 )( 6 3 )        =( 36 73 )        =( 3  4 ) | b ˜ a ˜ |= ( 3 ) 2 + 4 2 = 9+16 = 25 =5


(b)
Vektor unit dalam arah  b ˜ a ˜ = 1 5 ( 3  4 ) =( 3 5   4 5 )


Bab 15 Vektor


4.1 Pengenalan Vektor

(A) Kuantiti Vektor dan Kuantiti Skalar
1.   Vektor ialah kuantiti yang mempunyai maginitud dan arah.
2.   Skalar ialah kuantiti yang mempunyai magnitud sahaja.
3.   Misalnya, magnitud vektor O A  ialah panjang OA dan arahnya adalah dari O ke A. O A  boleh ditandakan sebagai a ˜  dan magnitudnya pula ditandakan sebagai | O A | atau | a ˜ | .  

(B) Vektor sebagai Garis Terarah
1.   Vektor A B  mewakili satu vektor yang mempunyai magnitud A B  dan menghala dari A ke B. Magnitud A B  ditulis sebagai | A B | .


(C) Kesamaan Dua Vektor
1.   Dua vektor adalah sama jika kedua-duanya mempunyai magnitud dan arah yang sama.
Misalnya,
a ˜ = b ˜ Jika (a) | a ˜ |=| b ˜ |, (b) arah  a ˜  dan  b ˜  sama.

2.   Vektor negatif bagi A B  ialah vektor yang mempunyai magnitud yang sama dengan A B  
tetapi dalam arah yang bertentangan dengan arah A B . Vektor negatif bagi A B  boleh
ditulis sebagai AB  atau  BA  . Vektor negatif bagi a ˜  ditulis sebagai a ˜ .


3.   Vektor sifar, 0 ˜  , ialah vektor yang mempunyai magnitud sifar dan arahnya tidak tertakrif.


Bab 12 Janjang


1.2.1 Janjang Geometri

(A) Ciri-ciri Janjang Geometri
Janjang Geometri (J.G.) ialah satu jujukan nombor yang setiap sebutan (kecuali sebutan pertama) diperoleh dengan mendarabkan satu pemalar kepada sebutan sebelumnya. Pemalar ini dikenal sebagai nisbah sepunya, r.

Contoh:
Tentukan sama ada jujukan nombor yang berikut ialah janjang geometri (J.G.) atau bukan janjang geometri.
(a) 1, 4, 16, 64, …..
(b) 10, –5, 2.5, –1.25, …..
(c) 2, 4, 12, 48, …..
 [Tip pintar: Bagi suatu janjang geometri, sentiasa darab satu nombor tetap untuk mendapat nombor seterusnya]

Penyelesaian:
(a)

Nisbah sepunya, r = T n T n 1 T 3 T 2 = 16 4 = 4 , T 2 T 1 = 4 1 = 4 T 3 T 2 = T 2 T 1
1, 4, 16, 64, …. ialah JG, a = 1, r = 4.

(b)

Nisbah sepunya, r = T 2 T 1 = 5 10 = 1 2
10, –5, 2.5, –1.25, ….., ialah JG, a = 1, r = – ½.

(c)

Nisbah sepunya, r = T 2 T 1 = 4 2 = 2 r = T 3 T 2 = 12 4 = 3 T 2 T 1 T 3 T 2
2, 4, 12, 48, …..Bukan JG.
kerana nisbah antara nombor-nombor yang berturutan tidak sama.



(B) Langkah-langkah untuk membuktikan sama ada jujukan nombor yang diberi ialah satu janjang geometri.

Langkah 1
: Senaraikan tiga sebutan yang berturutan. [Contoh: T1, T2, T3.]

Langkah
2
: Hitung nilai bagi T 3 T 2 dan T 2 T 1 .    

Langkah
3
: Jika T 3 T 2 = T 2 T 1 = r , maka jujukan nombor itu ialah satu janjang geometri.

Langkah
4
: Jika T 3 T 2 T 2 T 1 , maka jujukan nombor itu bukan satu janjang geometri.

Bab 12 Janjang

1.1 Janjang Aritmetik

(A) Ciri-ciri Janjang Aritmetik
1.   Jujukan ialah suatu set nombor yang mengikut suatu pola tertentu.Misalnya: 4, 7, 10, 13, … ialah satu jujukan.

2.   Setiap nombor dalam suatu jujukan dikenali sebagai sebutan.

3.   Janjang aritmetik (J.A.) ialah satu jujukan nombor yang setiap sebutan (kecuali sebutan pertama) diperoleh dengan menambahkan satu pemalar kepada sebutan sebelumnya. Pemalar ini dikenal sebagai beza sepunya, d.



Contoh: 
Tentukan sama ada jujukan nombor yang berikut ialan janjang aritmetik (J.A.) atau bukan janjang aritmetik.
(a) –5, –3, –1, 1, …
(b) 10, 7, 4, 1, -2, …
(c) 2, 8, 15, 23, …
(d) 3, 6, 12, 24, …
Tip pintar: Bagi suatu janjang aritmetik, anda sentiasa tambah atau tolak satu nombor tetap.

Penyelesaian:




(B) Langkah-langkah untuk membuktikan sama ada jujukan nombor yang diberi ialah satu janjang aritmetik

Langkah 1: Senaraikan tiga sebutan yang berturutan. [Contoh: T1 , T2 , T3 .]
Langkah 2: Hitung nilai bagi T3 − T2 dan T2 − T1 .
Langkah 3: Jika T3 − T2 = T2 − T1 = d, maka jujukan nombor itu ialah satu janjang aritmetik.

Contoh:
Buktikan sama ada jujukan nombor yang berikut ialah satu janjang aritmetik (J.A.).
(a) 7, 10, 13, …
(b) –20, –15, –9, …

Penyelesaian:
(a)
7, 10, 13 ← (Langkah 1: Senaraikan T1 , T2 , T3 )
T3 T2 = 13 – 10 = 3(Langkah 2: Cari T3 T2 dan T2 T1)
T2 T1 = 10 – 7 = 3(Langkah 2: Cari T3 T2 dan T2 T1)
T3 T2 = T2 T1
Maka, 7, 10, 13, … ialah J.A.

(b)
 –20, –15, –9
T3 T2 = –9 – (–15) = 6
T2 T1 = –15 – (–20) = 5
T3 T2T2 T1
Maka. –20, –15, –9, … bukan satu J.A.